Η συρρίκνωση της κατανάλωσης στις χώρες του Νότου της ευρωζώνης και το ισχυρό ευρώ, που λειτουργεί ανασταλτικά στις εξαγωγές σε τρίτες χώρες, άρχισαν πλέον να «γονατίζουν» και τις ισχυρές οικονομίες του κοινοτικού Βορρά, εξέλιξη που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αποφάσεις το επόμενο διάστημα σχετικά με το μίγμα της οικονομικής πολιτικής.
H Eλλάδα, που είχε την ατυχία να γίνει το «πειραματόζωο» της κρίσης, ίσως θα είναι και η χώρα από την οποία θα ξεκινήσει αυτή η χαλάρωση της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής, που οδήγησε στη βαθιά ύφεση.
Τα στοιχεία, που έδωσε την Πέμπτη στη δημοσιότητα η Εurostat σχετικά με την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, προκαλούν έντονη ανησυχία στην έδρα της Κομισιόν, στις Βρυξέλλες, αλλά και στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Δικαιολογημένα άλλωστε αν αναλογιστεί κανείς ότι από το σύνολο της ευρωζώνης μόνο δύο μικρές χώρες, η Εσθονία και η Σλοβακία, εμφάνισαν οικονομική ανάπτυξη το τέταρτο τρίμηνο του 2012, όλες οι άλλες βρέθηκαν στο… κόκκινο.
Και καλά ο Νότος ήταν δεδομένο ότι θα συνέχιζε να βρίσκεται σε ύφεση, όσο συνεχίζεται η σκληρή λιτότητα. Ωστόσο, ενώ για την Ελλάδα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενη η υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 6% σε ετήσια βάση το τέταρτο τρίμηνο, η κατάσταση επιδεινώθηκε πέραν των προβλέψεων στην Ιταλία, στην Πορτογαλία και την Κύπρο. Στην πρώτη η ύφεση χτύπησε 2,7%, στη δεύτερη 3,8% και στην τρίτη 3,0%. Και στις τρεις χώρες η ανεργία στους νέους έχει ξεπεράσει το 30%. Στην Ισπανία η ύφεση ήταν 1,8%, ωστόσο, η ανεργία κινείται στα ελληνικά εξωφρενικά επίπεδα του 27% σύνολο και του 57% στους νέους.
Η έκπληξη, όμως, ήρθε από το Βορρά, όχι γιατί δεν ήταν αναμενόμενο ότι κι αυτό θα συνέβαινε μια μέρα, αλλά γιατί ήρθε νωρίτερα του αναμενομένου. Το μικρό κλαμπ του Βορρά, που είχε… πελάτες μόνο την Ολλανδία και τη Φινλανδία, μεγάλωσε απότομα με την είσοδο της Αυστρίας, αλλά και του… θηρίου της Γερμανίας, η οποία για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια μπήκε στον προθάλαμο της ύφεσης, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται 0,6% σε ετήσια βάση, εξέλιξη που εάν επιβεβαιωθεί και το πρώτο τρίμηνο του 2013, θα σηματοδοτήσει την επίσημη ένταξη της γερμανικής οικονομίας σε κατάσταση ύφεσης. Ποιος το περίμενε τόσο γρήγορα…
Στις Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι μια χώρα όπως η Γερμανία, που πραγματοποιεί το 70% των εξαγωγών της στην Ε.Ε., ήταν θέμα χρόνου να βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο από τη στιγμή που η εσωτερική κατανάλωση στο Νότο έχει καταρρεύσει. Το δε ισχυρό ευρώ φρενάρει τις γερμανικές εξαγωγές σε τρίτες χώρες. Με άλλα λόγια, το Βερολίνο κινδυνεύει να πέσει μέσα στο… χαντάκι που έσκαψε, επιβάλλοντας τη λιτότητα στο σύνολο της ευρωζώνης.
Εν τω μεταξύ, «γονάτισε» και ο ενδιάμεσος κρίκος Βορρά-Νότου, η Γαλλία, η οποία μπήκε κι αυτή στον προθάλαμο της ύφεσης, με το Παρίσι να ομολογεί δημόσια πλέον ότι δεν είναι σε θέση να τηρήσει τη δέσμευση για επαναφορά του δημόσιου ελλείμματος κάτω του 3% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους.
Και τώρα τι κάνουμε; Στην αυτονόητη ερώτηση δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή σαφής απάντηση, αλλά ενδείξεις για την επόμενη μέρα. Το βέβαιο είναι πως δεν υπάρχει περίπτωση να συνεχιστεί η ίδια πολιτική σαν μη συμβαίνει τίποτα, γιατί όλοι θα βρεθούν εκεί όπου βρίσκεται η Ελλάδα, εδώ και αρκετό καιρό, δηλαδή με την πλάτη στον τοίχο. Είναι επίσης βέβαιο ότι το Βερολίνο, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές του φθινοπώρου, σε καμία περίπτωση δεν θα δεχθεί μια γενικευμένη εγκατάλειψη της λιτότητας σε επίπεδο ευρωζώνης, άλλωστε αυτό «πουλάει» η κ. Μέρκελ στους συντηρητικούς ψηφοφόρους της, ότι δηλαδή βάζει τάξη στα δημοσιονομικά όλων των χωρών, ώστε στο μέλλον να μη ζητάει κανείς δανεικά από τους Γερμανούς.
«Παράθυρο» για χαλάρωση της λιτότητας η ευελιξία του Συμφώνου Σταθερότητας
Ο αντιπρόεδρος Ολι Ρεν επιχείρησε την Τετάρτη να βάλει τέλος στη συζήτηση περί δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών και λάθους στο μίγμα της οικονομικής πολιτικής που επέβαλαν το ΔΝΤ και η Κομισιόν στην ευρωζώνη με στόχο να μην πλήξει την καγκελάριο Μέρκελ. Εάν δεν έβαζε τέλος, τότε θα είχαμε γενικευμένο αίτημα για επαναπροσαμογή όλων των πραγραμμάτων γιατί λάθη δεν έγιναν από την Τρόικα μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις άλλες χώρες, όπου η ύφεση είναι μεγαλύτερη των προβλέψεων.
Ωστόσο, ο κ. Ρεν φρόντισε να αφήσει ένα ανοικτό παράθυρο και αυτό έχει τη σημασία του. Επικαλέστηκε την ευελιξία του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο προβλέπει την επιμήκυνση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής σε περίπτωση που μια απρόβλεπτη εξέλιξη βγάζει εκτός στόχων ένα πρόγραμμα. Η απρόβλεπτη εξέλιξη δεν προσδιορίζεται επακριβώς, αλλά αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια του Εurogroup να την προσδιορίσει.
Με δεδομένο ότι δεν είναι δυνατή η συνέχιση της σκληρής λιτότητας, αλλά ούτε και η γενικευμένη εγκατάλειψή της, απομένει η μέση οδός, που είναι μια αντιμετώπιση της κάθε χώρας αλά καρτ. Ο κ. Ρεν το λέει στην επιστολή που έστειλε σε όλους τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών και στους αξιωματούχους της ευρωζώνης με αφορμή τη συζήτηση στην Ελλάδα για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές και το λάθος της Τρόικας.
Μπορούν να χαλαρώσουν τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής και στις μνημονιακές χώρες που βρίσκονται εκτός αγορών, ενώ ο ισχυρισμός του Βερολίνου ότι κάτι τέτοιο θα απαιτούσε πρόσθετα χρήματα για τη στήριξη αυτών των χωρών απέχει από την πραγματικότητα, απλώς εξυπηρετεί σκοπιμότητες. Δεν θα χρειαστούν πρόσθετα χρήματα γιατί η χαλάρωση της λιτότητας θα φέρει ανάπτυξη και η ανάπτυξη θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα των χωρών.
Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει άλλη λύση, διαφορετικά μια γενικευμένη ύφεση θα πυροδοτήσει την ανεργία, η οποία ήδη αυξάνεται σε όλες τις χώρες και φυσικά θα οδηγήσει σε κοινωνική έκρηξη.
Ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η καθολική Caritas, που δραστηριοποιείται σε πολλά κράτη-μέλη και στην Ελλάδα, προειδοποίησαν την περασμένη βδομάδα ότι με τις μειώσεις των μισθών και επιδομάτων και με την αύξηση της φορολόγησης για τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα η συνοχή της Ευρώπης και ακόμα και η ίδια η πολιτική νομιμοποίηση της Ε.Ε. τίθενται σε κίνδυνο.
Νίκος Μπέλλος, στον “Τύπο της Κυριακής”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου